درسال ۱۳۳۶ سیل نسبتاً بزرگی رباطمراد را درمینوردد و موجب خرابی کلّی روستا میگردد، امّا سیل ویرانگر با همهی مصیبتها و خسارات، نقطهی عطفی میشود برای بازسازی رباطمراد به شکلی نو.
ساخت رباطمراد جدید
همان سال با همّت جمعیّت شیر و خورشید سرخ ایران (هلال احمر کنونی)، روستا با شکل و شمایلی کاملاً نو و بهروز با خیابانها و میادین اصلی و کوچهبندی اصولی در قطعات ۴۰۰ متر مربعی و در مکانی جدید، برای اهالی ساخته میشود. این خانهها دارای سه اطاق و یک دستشویی بودند که تحویل اهالی داده میشود.
البته خود اهالی بسته به نیاز، ضمن دیوارکشی حیاط، طویله و کاهدان و انباری و اتاقهای اضافی بر آن افزودند. علاوه بر آن در سالهای بعد هم که جمعیّت رشد کرده و نیاز به ساخت خانههای جدید احساس میشده، اهالی خانههای خود را بر اساس نقشه و کوچهبندی شهری ساخته و بافت نو روستا را توسعه دادند.
بعد از انقلاب نیز محلهای در غرب رباطمراد با کمک بنیاد مسکن احداث گردید که به محلّهی بنیاد مشهور است. با کمی دقّت به نقشهی رباطمراد، کمتر کسی باورش میشود که این منطقه روستاست و هنوز به عنوان شهر ثبت نگردیده است.
بافت کلی نقاط جمعیّتی منطقه
به طور کلّی بافت قدیمی مورد بررسی از نوع مجتمع یا تودهای میباشد. لیکن از آثار به جا مانده پس از سیل و صحبتهای بزرگان روستا، به آسانی میتوان استنباط کرد که بافت آن در گذشتهای نه چندان دور قلعهای بوده است.
در واقع آن زمان روستای رباطمراد دارای هستهی اصلی قلعهای بوده که قلعههای اصلی به نامهای قلعهی حیدربک و قلعهی ریم (رحیم) و قلعهها و حیاطهای فرعی در کنار آنها احداث گردیده است. چنانچه در بالا ذکر شد این محلهها بر اثر سیل تخریب گردیده ولی آثار و خرابههای این سازهها هنوز خودنمایی میکنند.
ویژگیهای ساختمانهای سنّتی در رباطمراد قدیم
تعداد اندکی از ساختمانهای قدیمی در رباطمراد در دو طبقه ساخته شدهاند که قسمت همکف برای مسکن دام و طبقهی بالا برای سکونت اهالی در نظر گرفته میشده است.
فضاهای داخلی
فضاهای موجود در ساختمانهای سنتی منطقه عبارت بودند از:
حیاط، کاهدان، هیمهدان (محل ذخیره سوخت)، نمکدان، انباری، طویله، تنورستان (محل ویژه پخت نان) اتاق مهمان، اتاق خودمانی (نشیمن)، ایوان، مطبخ (آشپزخانه)، مهتابی (ایوانی که رو به کوچه میباشد) گنجه و صندوقخانه.
به طور کلی در نقاط مورد بررسی ساختمانها را رو به قلبه ساخته و سقوف طبقهی همکف آنها، خشتی و به صورت طاق ضربی زده شده است.
مصالح ساختمانی
مصالح مورد استفاده در ساختمانهای سنّتی شامل خشت، سنگ، چینه، گل مهره، تیر (چوب)، پرتو (تختههای چوبی)، حصیر، چر (شاخ و برگ درختان) نی و خاک بوده است.
تهویه هوا، علاوه بر پنجره در ساختمانهای سنتی، منفذی در سقف به نام «دریچه» تعبیه شده بود که کاربری آن در تهویه هوا بوده است.
تأمین انرژی ساختمانها
سوخت سنّتی اهالی در قدیم شامل تاپاله (فضولات گاوی)، پایه (فضولات گوسفندی)، گون، هیزم و ذغال بوده است. امّا با پیشرفت کلّی در این زمینه هم اکنون گاز طبیعی لوله کشی سوخت اصلی اهالی را تشکیل میدهد.