جشنواره جهانگـُرد
این جشنواره رویکردی است نوین در برگزاری آیین کهن «گـُرد به کوه» که برخی آن را «کُرده به کوه» نیز مینامند، این آیین که همزمان با «جشن بزرگ سده» در سراسر کشور برگزار میگردد، همان جشن سده است که با برخی اندیشههای بومی و باستانی منطقه تغییراتی در آن ایجاد شده است.
در رویکرد نوین این افسانه، نامآور بزرگی به نام «جهانگــُرد»، نقش نخست آیین «گـُرد به کوه» را ایفا میکند.
«جهانگـــُرد» به معنی «جهان پهلوان» در واقع نام پهلوان و انسان جوانمردی است که همیشه به دیگران کمک میکند و الگوی نیکاندیشی و خوش رفتاری برای دیگران بوده است، او تلاش میکند تا به همگان انرژی نیکو داده و با نوید دادن بهار آنان را شادمان نماید. گــُرد که خود به معنای پهلوان و یل است، مصداق نیکومنشی این شخصیت میباشد.
مهمترین ویژگی این نامآور، پیشینهای است به اندازه تاریخ ایران و هدیه او، پایان فصل سرما، گرم شدن زمین، آب شدن برف و یخ و نزدیک شدن به بهار و شکوفایی درختان است. ارتباط این جشنواره با جشن سده در این جا آمده است.
در این افسانه آمده است، جهانگـُرد، هر ساله در ۵بهمنماه، با بدرقه پرشور و شوق اهالی روستا، رباطمراد را ترک و از آن جا کوچ میکند و پس طی کردن بخشی از مسیر رودخانه اناربار و سنگنگارههای تیمره، خودش را به کوه الوند میرساند تا با سرما به مبارزه بپردازد.
این نامآور بزرگ در چله زمستان(۱۰ بهمن) و همزمان با جشن بزرگ سده، با گردآوری و آتشزدن هیزم در کوه الوند(جنوب رباطمراد)، با سرما به مبارزه میپردازد و پس از این که سرما را از پای درمیآورد، به سمت روستا بازمیگردد تا مژدهبخش گرما برای مردم باشد.
گویند اگر در این مسیر، پای جهانگُرد به چِزِّه که نوعی تیغ است برخورد کند چند روزی وزش باد در انتظار خواهد بود. اما اگر پایش به گون برخورد کند گرمای هوا محسوستر از همیشه میشود و اگر هم پایش به برف و آب برخورد کند باید منتظر بارش برف و باران بود.
در هر صورت اقتضای طبیعت این است که با بلندتر شدن ساعات روز، هوا گرمتر خواهد شد و برفها آب میشوند تا کم کم زمین به تکاپو افتاده و سبزی بزند، باشد تا جهانگـُرد، نوید بهاری پرشکوفه را دهد.
در روز ۱۵بهمنماه و به هنگام بازگشت جهانگـُرد، اهالی روستای رباطمراد گرد هم آمده و گامهای جهانگـُرد پیروز و جوانمرد را گرامی میدارند. با آتش زدن هیزم، دود کردن اسپند و شادی و سرور گرم شدن هوا را جشن میگیرند.
آنان به پیشواز جهانگـُرد رفته و با پایکوبی و دستافشانی فریاد میزنند:
ای آسمـان آفـتاب کن برف و یخها را آب کن
زودتر بیـا، جـهـانگـُرد دلهای ما را شـاد کن
آیین باستانی گــُرد به کوه (کوچ و بازگشت جهانگـُرد) در گذشتههای دور نیز به شکلی زیبا در روستای رباطمراد برگزار میگریده. داستان آیین گــُرد به کوه در سال ۱۳۴۹، از طریق رادیو سراسری پخش گردید. فیلم مستندی از برگزاری این آیین در رباطمراد در سال ۱۳۶۲ توسط صدا و سیما تهیه و از طریق شبکه ۲ پخش گردید که قطعاً مستندات آن در آرشیو این سازمان موجود است. همچنین یک بار هم توسط صدا و سیمای استان مرکزی این آیین تصویربرداری و از شبکه آفتاب پخش گردیده است.
ما همچنان به لطف خدا و کمک همدیاران و دوستداران رباطمراد بر آنیم تا آیین بازگشت جهانگــُرد را به شکلی با شکوه برگزار نماییم.
اهداف برگزاری جشنواره جهانگـُرد:
۱) زنده نگهداشتنن این آیین باستانی و برگزاری هر ساله آن همزمان با جشن سده، در روزهای گــُرد به کوه
۲) بهرهگیری از این آیین و سنگنگارههای تیمره برای جذب گردشگر و توسعه صنعت توریسم در جهت درآمدزایی اهالی به ویژه جوانان روستا
۳) برپایی بازارچه صنایع دستی و مواد غذایی از فرآوردههای بومی در حاشیه این جشنواره برای درآمدزایی اهالی
۴) ایجاد همدلی و گسترش مشارکت در کارهای گروهی
باشد تا با کمک و همیاری مردم عزیز روستا، آیینی باشکوه و درخور، در ۱۵ بهمن امسال برگزار کنیم.