نام رباطمراد آمیختهای از دو واژۀ زیر است:
رباط: کاروانسرا (اگر چه رباط واژهای تازی است)
مراد: نام نخستین کسی که این کاروانسرا را بر پا نموده است.
به زبان ساده، رباطمراد برابر است با کاروانسرای مُراد.
✅ رباطمراد، روستایی است با پیشینهای چند ۱۰۰ ساله، در سرزمین باستان و بسیار کهن تیمره.
بازماندههای (آثار ) باستانی، مانند سنگنگارههای تیمره و اَرگهای (قلعه) بزرگِ چهار بَر، با درهای آمد و شدِ بزرگ و جداگانه و برجهای بلندِ نگهبانی در چهار گوشه آنها، گواه آن است که این دیار، راهبردی (استراتیژیک بوده و هست. این جا، کانونِ پیوند (اتصال) سه استانِ اسپهان(اصفهان)، لُرستان و مرکزی است؛ گذرگاه و گلوگاه کاروانهای بازرگانی، گردشگری و گاه لشکری.
نام رباطمراد در گذری از زمان به شهکوبه و شهکویه نیز دگر شده است که داستان این نامگذاریها را نیز در وبگاه پراکنش خواهیم نمود.
گذرِ این کاروانها و جایدهی آنان در کاروانسراها، فرنود (دلیل) آن گشته که بزرگانِ رباطمراد، برای در پناه ماندن از یورش و شبیخون راهزنان، به ساختِ چنین بُرج و باروهایی تلاش ورزند.
با نگرش بر گذر راههای بازرگانی از شهرِ هزار سالۀ نَراق (بازار نراق، پیشینۀ چند ۱۰۰ ساله دارد) بدیهی است که دلیجان – محلات – رباطمراد – خمین – گلپايگان و خوانسار نیز، دنبالهای از این راه هستند. پُلِ باستانی و دیرینۀ رودخانه خُشک نمونهای از آن است. همچنین پیران بزرگوار روستا، ساخت پل سنگی_آهنی رودخانۀ رباطمراد در زمان جنگ جهانی دوم و گذر نیروهای انگلیسی از آن را گواهاند.
خوانندگان گرامی!
بیگمان، ردِ بازرگانان و گردشگران، بر فرهنگ، آیینها و کار و پیشۀ مردم نمایان است.
از دیرباز، باشندگیِِ (وجود) پیشهوران و فروشندگان درستکار، و نیکمنش، فرنود (دلیل) آن گشته که از روستاهای پیرامون، برای فراهمآوری و خرید نیازهای روزمره به رباطمراد آیند. برای نمونه میتوان از آهنگری دودمانِ فرهیختهِ کاوه (چیلینگری) نام برد که پیشینهای، بالای ۱۰۰ سال دارد و نیز این چنین است پیشه بافندگی در دودمان استاد محمودِ کاوه (قالیبافی).
آمدن مردمِ دیگر شهرها و روستاها به رباطمراد، خود نشان از برتری و برجستگی ویژۀ این مرز و بوم دارد.
فراموش نکنیم باشندگی ارزشمندِ بزرگانی همچون حاج حسین شهکوبهای، شیخ ابراهیم (آشیخ ابراهیم)، حاج ملّا علی، حاج میرزا محمّد، کد خدا مهدی محمدی، استاد مجدی و شیخ محمد محمدی (آشخ مدآقا) در کنارِ پیوند با بازرگانان و گردشگران، همراه با تواناییهای زمینهایِ مردم، در بالا بودنِ میزانِ فرهنگِ مردمِ گرامی رباطمراد، هنایش (تأثیر) داشته است.
در پایان یادآور است که به کار بردن واژۀ مردمِ با فرهنگ رباطمراد، به پشتوانه همین پیشینهِ ارزشمند است و بر ماست که این فرهنگ و پیشینۀ ارزشمند که دسترنج نیاکان ماست را پاس داریم و ارج نهیم و همچنان به دنبال پیشرفت آن و به دست آوردن جایگاههای بالا در زمینههای دانش، فرهنگ، کار و درآمد، پاسداشت خانواده و… باشیم.
به امید روزهایی بهتر
نکته: فرتور(عکس)های این نوشتار، به دستان مهربانان محمود عبدالهی، قدرتاله مجدی، احمد محمدی و مهدی محمدی گرفته شده است.
نویسندگان: حسن ختایی و مهدی محمدی